Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar-VİOP
 

Vadeli İşlem Sözleşmesi Nedir?

Borsa İstanbul (BIST) Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) işlem gören Vadeli İşlem Sözleşmeleri, sermaye piyasası araçları ile ekonomik ve finansal göstergeler üzerine düzenlenmiş, organize bir borsada işlem gören, kontrat büyüklükleri ve vadeleri standart olan sözleşmelerdir.  VİOP, ileri bir tarihte, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni veya dövizi alma veya satma işlemlerinin elektronik ortamda yapılabildiği bir piyasadır.

VİOP ’ta hisse senedi, hisse senedi endeksleri, döviz(USD/TRY, EUR/USD), altın, emtia, elektrik vadeli işlem sözleşmeleri gibi enstrümanlarda işlem yapılabilmektedir.

Neden Vadeli İşlemler Sözleşmesi’ne yatırım yapmalıyım?

• Riskten Korunma Amaçlı İşlemler
  Vadeli işlemler, sözleşmeye konu olan piyasalarda gelecekte ortaya çıkabilecek beklenmedik fiyat dalgalanmalarına karşı korunma imkânı sağlar. İleri vadeli döviz alacağı veya ödemesi olan bir yatırımcı, spot piyasadaki pozisyonunun tersi yönünde pozisyon alır. Bu işlem yatırımcıya oluşabilecek fiyat hareketlerine karşı riskten korunma imkanı vereceği gibi, kişi/şirkete ileriye yönelik finansal projeksiyon kurma avantajı da yaratır.
   
• Yatırım Amaçlı İşlemler 
  Yatırımcılar, piyasalardaki fiyat beklentileri doğrultusunda işlem yaparlar. Düşük fiyattan satın aldıkları varlığı,  yüksek fiyattan satarak veya yüksek fiyattan sattıkları varlığı düşük fiyattan alarak kar elde etmek amacıyla yatırım yaparlar.  Böylece piyasada likidite artışına katkı sağlamış olurlar.
   
• Arbitraj Amaçlı Vadeli İşlemler
  Arbitraj amaçlı yapılan vadeli işlemlerle yatırımcılar, eş zamanlı olarak spot ile vadeli piyasa arasındaki fiyat farklılıklarını yakalamaya çalışarak, düşük fiyatlı piyasadan alıp yüksek fiyatlı piyasada satarak bu fiyat farklılıklarından risksiz kar elde etme amacı güderler.
   
• Portföy Çeşitlendirme Vadeli işlemler
  Portföy çeşitlendirmesi ve dolayısıyla da riskin yayılması açısından çeşitli seçenekler sunar. Ayrıca yatırımcı tek tek hisse senedi almaktansa, tek bir enstrüman ile BIST-30 Endeksi'ne yönelik işlem yapabilir.
   
• Kaldıraç Avantajı
  VİOP’ ta kaldıraçlı işlemler düşük teminat ile daha büyük pozisyon alma imkanı sağlar.
   
• Çift Taraflı işlem İmkanı
  VİOP’ ta açığa satış imkanı bulunmaktadır. Böylece yatırımcılar, fiyatlar yükselirken kazanç sağlayabildikleri gibi fiyatlar düşerken de kazanç elde etme imkanına sahip olmaktadırlar.
   
• Karşı Taraf Riski
  VİOP’ ta teminatlar Takasbank garantisi altında tutulmaktadır.
   
• Vergi Avantajı
  VİOP’ ta pay(hisse) senetleri ve endekslerine dayalı sözleşmelerden elde edilen kazançlar %0 stopaja tabidir. Pay ve Pay Endeksine dayalı sözleşmeler haricindeki sözleşmelerden elde edilen kazançlar için %10’dur. Kurumsal yatırımcıların elde ettikleri kazançların vergilendirmesi %0’dır.
   

VİOP'ta işlem yapmak için gereken başlangıç teminatları ne kadardır?

VİOP teminat yükümlülükleri, hali hazırda kurumumuzca Takasbank’ın belirlemiş olduğu güncel teminat yükümlülüklerinin 2 katı olacak şekilde belirlenmiştir. Yatırım Şubelerimiz ile çalışan müşterilerimiz için teminat yükümlülükleri 1.2 katı olarak hesaplanmaktadır.

Takasbank Vadeli İşlem Sözleşmeleri Teminatları

* Takasbank'ın belirlemiş olduğu teminat yükümlülüğünün 2,5 katı olarak uygulanmaktadır.

** Takasbank'ın belirlemiş olduğu teminat yükümlülüğünün 2 katı olarak uygulanmaktadır.
*** Takasbank'ın belirlemiş olduğu teminat yükümlülüğünün 1,5 katı olarak uygulanmaktadır.

                         

Açıklama:
Tabloda yer alan rakamlar, Takasbank tarafından çeşitli zamanlarda değiştirilebilir. Gün sonunda, başlangıç teminatının altındaki durumlarda hesaplara Teminat Tamamlama Çağrısı yapılmaktadır. Teminat açığı olan müşterilerimizin, saat 13.00’e kadar teminatlarını tamamlaması gerekmektedir.

BIST 30 Endeks Vadeli İşlem sözleşmesi üzerinden örnek:

BIST 30 Endeks yakın vadeli sözleşmesinde 142,500 fiyattan 1 kontrat alış(uzun pozisyon) yaptığımızı varsayalım. Başlangıç Teminatı: 1130 TL ile 1 sözleşme = Endeks / 10 hacminde işlem yapılabilir.*

Uzun(Long) Pozisyon - Alış

Hesabımızda bulunması gereken Başlangıç Teminatı: 1,130 TL

Alış Fiyatı             :  142.500

Satış Fiyatı          :   145.500

Alış İşlem Tutarı:  142,500 / 10=14,250

Satış İşlem Tutarı: 145,500 / 10=14,550

Kaldıraç : 14,250/1,130= 12.6

Kar : 14,550-14,250=300 TL

Pozisyon kapandıktan sonra hesabımızda 1,130+300= 1,430 TL olacaktır.

*VİOP’ ta Endeks değeri spotun binde biri olarak ifade edilir, ama işlem hacmi bu rakamın 100 katıdır, dolayısıyla Endeks değerinin 10’da biri oranında hacim gerçekleşmiş olur.

Vadeli İşlem Sözleşmeleri hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Opsiyon Sözleşmesi Nedir?

Opsiyon sözleşmesi, iki taraf arasında yapılan ve alıcıya ödeyeceği belli bir tutar (opsiyon primi) karşılığında, belirli bir vadeye kadar bugünden belirlenen kullanım fiyatı üzerinden opsiyona dayanak teşkil eden bir malı satın alma veya satma hakkı tanır. Ayrıca satıcıya, alıcının haklarını kullanması durumunda sözleşmeye dayanak teşkil eden malı, kıymeti veya finansal göstergeyi satma veya alma yükümlülüğü getiren türev araçlardandır. Opsiyon sözleşmeleri, sigorta niteliği taşıyan anlaşmalardır.

Opsiyon Tarafları

• Opsiyon Alıcısı → prim öder - hak sahibi
• Opsiyon Satıcısı → prim alır - yükümlülük sahibi

Alım (Call) Opsiyonu

• Prim ödeyen (opsiyonu alan) taraf için dayanak varlığı alma hakkı verir.
• Bir diğer açıdan prim alan (opsiyonu satan) taraf için dayanak varlığı satma yükümlülüğü verir.

Satım (Put) Opsiyonu

• Prim ödeyen (opsiyonu alan) taraf için dayanak varlığı satma hakkı verir.
• Bir diğer açıdan prim alan (opsiyonu satan) taraf için dayanak varlığı alma yükümlülüğü verir.

 

Opsiyonlar:

• Pay
• BIST 30 Endeks ve Mini BIST 30 Endeks
• USD/TRY

 

Pay Opsiyonlar

BIST’te önceden belirlenen paylar için VİOP’ta Pay Opsiyon’ları bulunmaktadır.

Opsiyonları İşlem Gören Pay Senetleri

Avantajlar

• Uygun teminat şartları
• Kaldıraç etkisiyle düşük miktarla yüksek kâr elde etme imkânı
• Beklenmedik fiyat hareketlerinden korunma
• Aynı risk düzeyinde olup daha fazla getiri elde etme veya korunma amacıyla doğru uygulanan stratejilerle portföy çeşitlendirme imkanı sunması

Riskler

• Kaldıraç etkisi nedeniyle yüksek miktarda zararla karşılaşma riski
• İşleme açılan riskli pozisyonlar nedeniyle, ortaya çıkacak zarar miktarının teminat kaybına yol açması ve işlemlerin durdurulması
• Opsiyonun alan tarafın riski ödediği primle sınırlıyken satan taraf için risk sınırsız olabilir.

VİOP Risk ve Fiyat Bilgilendirme Formu için tıklayınız. 

Opsiyon sözleşmeleri hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası seans saatleri*

• Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri  09:30-18.10
• Diğer Sözleşmeler  09.30-18.15

*Aksi Borsa İstanbul tarafından duyurulmadığı sürece geçerlidir.

Ücret ve komisyonlar için tıklayınız.

VİOP işlemlerinizi Garanti BBVA Yatırım Şubeleri’mizde hizmet veren uzman yatırım danışmanlarımız aracılığıyla veya internet erişiminiz olan her yerden hızlı, pratik, güvenilir ve zengin içerik desteğiyle sunduğumuz tüm platformlarımızdan gerçekleştirebilirsiniz.

VİOP hesap açılışı için size en yakın Garanti BBVA Şubeleri veya Garanti BBVA Yatırım Şubeleri’mize ulaşmak için tıklayınız.

Tüm sorularınız için Yatırımcı Destek Merkezi’mize 444 0 630 numaralı telefonumuzdan hafta içi 5 gün 09:00-19:30 saatleri arasında ulaşabilirsiniz.